Một điều cũng khó hiểu đối với người lớn đó là đứa trẻ được tự do hành động theo nhu cầu phát triển của mình, thường lặp đi lặp lại rất nhiều lần nhiều hành động khác nhau, mà nhờ đó, trẻ thực hiện công việc phát triển của mình. Với người lớn sự lặp lại này dường như là vô nghĩa.

Người lớn không nhận ra được mục đích thực sự của việc trẻ tự rửa tay hay cọ rửa một chiếc bàn và rửa đi rửa lại đến 20 lần. Thế nhưng đây lại là biểu hiện thông thường đặc trưng của sự phát triển không bị cản trở và nó sẽ luôn xuất hiện ở những nơi được cung cấp các điều kiện đúng đắn cho sự phát triển. 

Mỗi hoạt động phát triển có động lực nội tại và huyền bí riêng của nó và trẻ tuân theo động lực ấy. Những động lực bên ngoài chỉ giúp tiếp cận tới những động lực nội tại này và khuyến khích hoạt động xây dựng của trẻ. Trẻ sẽ nhanh chóng bỏ qua mục đích bên ngoài và tiếp tục hoạt động nội tại lặp đi lặp lại cho đến một lúc nào đó chúng ta không thể đoán trước hay lý giải được nữa và vì thế chúng ta nên tôn trọng. 

Trẻ có một cách làm việc khác với người lớn 

Từ các quan sát, chúng tôi học được rằng cách làm việc của trẻ khác hoàn toàn so với cách làm việc của người lớn. Trẻ không làm việc vì một mục đích có ý thức đến từ bên ngoài, cũng không cố gắng đạt được mục đích đó càng nhanh càng tốt. Chẳng có thứ gì trong môi trường sống từng là mục tiêu của trẻ, mà chúng luôn chỉ là một “phương tiện cho sự phát triển”, một công cụ mà nhờ đó trẻ xây dựng nhân cách của chính mình. Mọi sức mạnh trong đời sống của trẻ đều đi theo một con đường dẫn tới sự phát triển nội tại. Vậy làm thế nào mà chúng ta lại có thể can thiệp, ngừng hay làm gián đoạn một đứa trẻ đang yên lặng và vui vẻ lặp lại bài tập mang tính xây dựng của mình bằng những lời nói và giải thích khó hiểu? Sự xâm phạm này sẽ là một sự lãng phí những nỗi đau đầy tình yêu thương và chủ đích tốt đẹp.

Những đứa trẻ có thể phát triển mà không bị làm phiền trong một môi trường được chuẩn bị sẵn, theo thời gian sẽ chuyển sang làm những công việc mà từ quan điểm người lớn chúng ta cho là những công việc có mục đích. Những thôi thúc nội tại mà người lớn không thể ngăn chặn, nhưng lại thường bắt ép đi sai hướng, có tầm quan trọng bậc nhất trong việc quyết định thái độ của chúng ta đối với trẻ. Người lớn không nên cười nhạo những hành động tự nhiên của trẻ chỉ bởi vì chúng vô nghĩa với ta. Chúng ta phải tìm hiểu và coi đó là những phương tiện và những biểu hiện quan trọng của sự phát triển. Mọi thứ chúng ta chuẩn bị cho trẻ trong môi trường sống của trẻ phải được làm cho phù hợp để chúng có thể cung cấp cho trẻ một mục đích bên ngoài hấp dẫn. Nhờ đó trẻ được khuyến khích sử dụng chúng một cách thích thú và từ điểm bắt đầu này trẻ sẽ chuyển qua giai đoạn lặp đi lặp lại hoạt động nhằm phục vụ mục đích nội tại của trẻ. 

Trích: Hướng dẫn Montessori – CTĐT Giáo viên Montessori của VMC